BOBONARO, 26 Juรฑu 2025
Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmรฃo husu bรก fiar naโin sira neโebรฉ halo devosaun bรก Jesus Futar Fuan Santu (Sagrado Coraรงรฃo de Jesus) tenke tau iha asaun konkreta.
Primeiru-Ministru husu neโe liu-hosi diskursu iha okaziaun seminรกriu โXV aniversรกriu Dioseze Maliana ho Jubileu tinan 350 Coraรงรฃo de Jesusโ neโebรฉ realiza iha Salaun Padre Manuel Luรญs, Igreja Paroquial Maliana, Dioseze Maliana, kinta (26/06/2025).
โ๐๐จ๐ฏ๐จ๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐๐ฬ ๐๐๐ฌ๐ฎ๐ฌ ๐
๐ฎ๐ญ๐๐ซ ๐
๐ฎ๐๐ง ๐๐๐ง๐ญ๐ฎ ๐ญ๐๐ง๐ค๐ ๐ฉ๐ซ๐๐ญ๐ข๐ค๐ ๐ข๐ก๐ ๐๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐ค๐จ๐ง๐ค๐ซ๐๐ญ๐ ๐ญ๐๐ง๐๐ ๐๐๐ฌ๐ฎ๐ฌ ๐
๐ฎ๐ญ๐๐ซ ๐
๐ฎ๐๐ง ๐๐๐ง๐ญ๐ฎ ๐ฌ๐๐ข ๐ง๐ฎโ๐ฎ๐๐ฬ๐ซ ๐จ๐ฉ๐จ๐ซ๐ญ๐ฎ๐ง๐ข๐๐๐๐ ๐ข๐๐ ๐๐ญ๐ฎ ๐ข๐ญ๐ ๐ก๐๐ญ๐๐ง๐ ๐ก๐๐ฅ๐จ ๐ฌ๐๐ค๐ซ๐ข๐๐ขฬ๐ฌ๐ข๐ฎ, ๐ซ๐๐ค๐จ๐ง๐ฌ๐ข๐ฅ๐ข๐๐ฌ๐๐ฎ๐ง, ๐ฎ๐ง๐ข๐๐๐๐, ๐ค๐จ๐ซ๐๐ณ๐๐ง, ๐ฃ๐๐ง๐๐ซ๐จ๐ณ๐ข๐๐๐๐, ๐๐จ๐ง๐๐๐๐, ๐ซ๐๐ฌ๐ฉ๐จ๐ง๐ฌ๐๐๐ข๐ฅ๐ข๐๐๐๐, ๐๐ ๐ซ๐๐๐๐ฌ๐ ๐ง๐จ ๐๐ฌ๐ฉ๐๐ซ๐๐ง๐ฌ๐, ๐ง๐ฎ๐ง๐๐ ๐ข๐ญ๐ ๐๐๐ฅ๐ ๐ค๐จ๐ง๐ญ๐ซ๐ข๐๐ฎ๐ข ๐๐ฬ ๐๐๐ณ๐๐ง๐ฏ๐จ๐ฅ๐ฏ๐ข๐ฆ๐๐ง๐ญ๐ฎ ๐ง๐๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐ฬ๐ฅ ๐ก๐จ ๐๐๐๐ญ๐ข๐ฏ๐ฎ. ๐๐ญ๐ฎ ๐๐ฎ๐๐ญ ๐ก๐ข๐ซ๐๐ค ๐ง๐โ๐ ๐๐ค๐จ๐ง๐ญ๐๐ฌ๐ ๐ฉ๐ซ๐๐ฌ๐ข๐ณ๐-๐ฅ๐ข๐ฎ ๐ฆ๐๐ค๐ ๐ญ๐๐ง๐ค๐ ๐ก๐๐๐จโ๐จ๐ญ ๐ข๐ญ๐-๐ง๐ข๐ ๐๐ข๐๐ซ ๐ง๐จ ๐ค๐จ๐ฆ๐ฉ๐๐ข๐ฌ๐๐ฎ๐ง,โ Primeiru-Ministru hateten.
Ho laran haksolok boโot tebes mak Xefe Governu mai hamutuk ho sarani tomak iha selebrasoens Dioseze Maliana nian neโe, famรญlia boโot sarani nian ida-neโe, hodi partisipa iha orasoens no reflesoens bรก tinan jubilar neโe nian.
Primeiru-Ministru husu permisaun atu hahรบ felisita uluk Dioseze Maliana, Dioseze foun liu iha Timor-Leste, tanba halo ona tinan 15. Parabรฉns bรก Kleru no bรก Madre Dioseze sira, no mรณs bรก ema hotu-hotu neโebรฉ kontribui bรก prezensa Igreja-de-proximidade ida-neโe.
Xanana Gusmรฃo aproveita mรณs biban ida-neโe atu hatoโo ninia rekoรฑesimentu ho admirasaun bรก Reverendรญsimu Bispu Dom Norberto do Amaral, laโรณs deโit bรก nia lideransa espirituรกl no diosezana, maibรฉ mรณs bรก lideransa komunitรกria ho ninia dedikasaun tomak bรก populasaun sira, liuliu Likisรก, Bobonaru ho Suai.
Selebra Jubileu ida-neโe, signifika rekoรฑese katak sarani hotu-hotu saran tomak ona idaidak-nia-an bรก Sagrado Coraรงรฃo de Jesus. No devosaun ida-neโe tenke pratika, laโรณs deโit iha orasoens ho selebrasoens litรบrgikas, maibรฉ mรณs iha asoens, hodi nuneโe, ema ida-idak konkretiza apelu Kristu nian kona-bรก domin bรก ema seluk.
Disponรญvel atu realiza bein komรบn, neโe mak halo sarani sai katรณlikus neโebรฉ diโak liu, no liuliu, halo sarani sai ema neโebรฉ diโak liu. Maibรฉ Xanana dehan, tenke rekoรฑese katak nein sempre fรกsil!
Timoroan sira hatene saรญda mak sakrifรญsiu. Laโรณs deโit tanba iha tinan 24 laran hasoru susar no terus oioin hosi okupasaun ilegรกl no violenta, maibรฉ mรณs, hetan tiha independรชsia nasionรกl, sira kontinua hasoru difikuldades loroloron nian bainhira buka atu hadiโa sira-nia kondisoens moris.
Prosesu dezenvolvimentu nasionรกl ho konstrusaun Estadu ida neโebรฉ sรณlidu no demokrรกtiku kontinua ezije sakrifรญsius bรก populasaun timoroan tomak.
โ๐๐๐ง๐๐ฌ๐๐ง ๐ข๐ญ๐-๐๐จ๐จ๐ญ ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐ก๐๐ญ๐๐ง๐, ๐ฌ๐๐ฆ๐ฉ๐ซ๐ ๐๐ฬ๐ฌ๐ข๐ฅ ๐ฅ๐ข๐ฎ ๐ก๐๐ฅ๐๐ค๐จ๐ง ๐ง๐จ ๐ก๐๐ซ๐๐ก๐ฎ๐ง ๐๐ฆ๐ ๐ฌ๐๐ฅ๐ฎ๐ค ๐ง๐ข๐ ๐ฆ๐จ๐ซ๐ข๐ฌ ๐ง๐จ ๐ก๐๐ฅ๐จ ๐ข๐ญ๐ ๐๐ฆ๐ ๐ง๐๐จ๐ง ๐ง๐๐ค๐ฎ๐ค๐ฎ๐ง ๐ข๐ก๐ ๐ญ๐๐ฆ๐ฉ๐จ ๐๐ฎ๐ง๐ฎ, ๐๐ฎ๐ค๐ฬ ๐ก๐๐ซ๐ข๐ข ๐๐ฎ๐ญ๐ฎ๐ซ๐ฎ ๐ข๐๐ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ฌ๐ฎ๐ฌ๐ญ๐๐ง๐ญ๐ฬ๐ฏ๐๐ฅ ๐ข๐ก๐ ๐ญ๐๐ฆ๐ฉ๐ฎ ๐ฉ๐ฬ๐ฌ. ๐๐๐ง๐๐ ๐ง๐โ๐ ๐ฆ๐๐ค ๐ข๐ฆ๐ฉ๐จ๐ซ๐ญ๐๐ง๐ญ๐ ๐ญ๐๐๐๐ญ๐๐๐๐ฌ ๐ซ๐๐ค๐จ๐ง๐ฌ๐ข๐ฅ๐ข๐๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐ก๐จ ๐ฎ๐ง๐ข๐๐๐๐ ๐ง๐๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐ฬ๐ฅ ๐๐ฬ ๐ฆ๐ข๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐๐๐ณ๐๐ง๐ฏ๐จ๐ฅ๐ฏ๐ข๐ฆ๐๐ง๐ญ๐ฎ ๐ข๐๐-๐ง๐โ๐,โ Xefe Governu hateten.
Prosesu rekoรฑesimentu kona-bรก konflitus ho ofensas, atu tuir fali rekonsilia, neโe mak justisa iha asaun neโebรฉ permite sarani sira avansa nuโudรกr nasaun. No, presiza korajen ho jenerozidade (ka, laran luan no diโak) hosi povu ida-neโe atu halaโo prosesu rekonsiliasaun nasionรกl.
Susesu Timor-Leste nian la depende bรก vontade ema seluk nian, maibรฉ bรก vontade timoroan tomak nian atu rezolve nia problemas ho konflitus hosi pasadu. Aten-barani ho diรกlogu mak lori Timoroan sira bรก rekonsiliasaun ho viziรฑa indonรฉzia, no mรณs entre feton no maun-alin timoroan sira neโebรฉ haree malu la diโak, liutiha tinan hira moris iha konflitu laran. Ema balun hanesan vรญtimas tanba funu, seluk tanba ideolojias.
Ida-neโe mak ezemplu ida neโebรฉ Timor-Leste bele partilla ho orgullu boot ho mundu tomak. Timoroan sira nia asaun ida neโe hanesan ezemplu diโak ida kona-bรก rekonsiliasaun interna, aleinde rekonsiliasaun ho Indonรฉzia.
Ezemplu ida-neโe nunka iha relevรขnsia ida boโot hanesan neโe iha tempu ohin-loron. Mundu agora hasoru dezafius jeopolรญtikus, sosioekonรณmikus no ambientais todan lahalimar, dezafiu sira neโebรฉ sรณ bele hetan resposta bainhira iha sentimentu umanu, ho baze iha valor sira neโebรฉ aas liu hanesan solidariedade, tolerรขnsia no kooperasaun.
โ๐๐๐ข๐ง๐ก๐ข๐ซ๐ ๐ข๐ญ๐ ๐๐ค๐จ๐ฆ๐ฉ๐๐งฬ๐ ๐๐ญ๐ฎ๐๐ฅ๐ข๐๐๐๐ ๐ข๐ง๐ญ๐๐ซ๐ง๐๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐ฬ๐ฅ, ๐ข๐ญ๐ ๐๐ฌ๐ข๐ฌ๐ญ๐ ๐ค๐ซ๐ฎ๐๐ฅ๐๐๐๐ ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐๐ฎ๐ง๐ฎ, ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐ค๐จ๐ง๐๐ฅ๐ข๐ญ๐ฎ ๐ง๐จ ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐ฉ๐จ๐๐ซ๐๐ณ๐. ๐๐ญ๐ ๐๐๐ฅ๐ ๐ก๐๐ซ๐๐ ๐ฆ๐ข๐ณ๐ฬ๐ซ๐ข๐ ๐ฎ๐ฆ๐๐ง๐ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ฆ๐๐ซ๐ค๐ ๐ข๐ก๐ ๐๐ฆ๐ ๐ญ๐จ๐ค๐จ๐ง-๐ง๐๐ง๐ฎ๐ง ๐ฌ๐ข๐ซ๐-๐ง๐ข๐ ๐จ๐ข๐ง. ๐๐ญ๐ ๐๐ฌ๐ข๐ฌ๐ญ๐, ๐ฆ๐๐ฌ๐ค๐ข ๐ฅ๐ ๐๐ข๐๐ซ, ๐ค๐จ๐ง๐๐ฅ๐ข๐ญ๐ฎ ๐จ๐ข๐จ๐ข๐ง ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ฌ๐จ๐๐ฎ-๐ซ๐๐ก๐ฎ๐ง ๐๐๐ญ๐ข๐ง ๐๐๐ซ๐๐ค ๐ข๐ก๐ ๐ฆ๐ฎ๐ง๐๐ฎ, ๐ง๐จ ๐ข๐ก๐ ๐๐๐ญ๐ข๐ง ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ข๐ญ๐ ๐ก๐๐ฅ๐ฎ๐ก๐ ๐ฅ๐๐ค๐จ๐ง ๐จ๐ง๐ ๐ง๐โ๐, ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ข๐ค ๐ก๐๐ฅ๐ ๐ซ๐๐ฌ๐ญ๐ฎ (๐ค๐ ๐๐ข๐ง-๐๐๐ญ๐ข๐ง, ๐ฌ๐ข๐ง๐๐ข๐ฌ) ๐๐๐ฌ๐ญ๐ซ๐ฎ๐ข๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ก๐๐ง๐๐ฌ๐๐ง. ๐๐ฆ๐ ๐ง๐ข๐ ๐ฆ๐จ๐ซ๐ข๐ฌ, ๐๐ฆ๐ ๐ง๐ข๐ ๐ฆ๐๐ก๐ข ๐ง๐จ ๐ค๐จ๐ฆ๐ฎ๐ง๐ข๐๐๐๐ ๐ญ๐จ๐ฆ๐๐ค ๐ฆ๐๐ค ๐ฅ๐๐ค๐จ๐ง ๐ฅ๐๐๐ญ ๐๐โ๐ข๐ญ,โ PM Xanana sita.
La iha ema seluk mak sente buat hirak-neโe liu timoroan sira-neโe. Maibรฉ felizmente, ba Timoroan sira, tantu iha tempu funu komu iha pรกs, bele konta ho apoiu morรกl no espirituรกl hosi Igreja Katรณlika.
โ๐๐โ๐ฎ ๐๐ฉ๐ซ๐จ๐ฏ๐๐ข๐ญ๐ ๐ก๐จ๐๐ข ๐๐ ๐ซ๐๐๐๐ฌ๐ ๐๐ฬ ๐๐๐๐ซ๐ ๐ก๐จ ๐๐๐๐ซ๐ ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐ก๐จ๐ญ๐ฎ ๐๐ฬ ๐๐๐ง๐๐ฏ๐จ๐ฅ๐ฬ๐ง๐ฌ๐ข๐, ๐ฌ๐จ๐ฅ๐ข๐๐๐ซ๐ข๐๐๐๐๐ ๐ก๐จ ๐๐ฉ๐จ๐ข๐ฎ ๐ฆ๐จ๐ซ๐ฬ๐ฅ ๐ง๐จ ๐๐ฌ๐ฉ๐ข๐ซ๐ข๐ญ๐ฎ๐ฬ๐ฅ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ข๐ญ๐-๐๐จ๐จ๐ญ ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐๐๐๐ข๐ค๐ ๐ญ๐จ๐ฆ๐๐ค ๐๐ฬ ๐ฉ๐จ๐ฏ๐ฎ ๐๐ข๐ฆ๐จ๐ซ ๐๐ฎ๐ซ๐๐ง๐ญ๐ ๐ ๐๐ฬ๐ค๐๐๐๐ฌ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ญ๐จ๐๐๐ง ๐ญ๐๐๐๐ญ๐๐๐๐ฌ. ๐๐ญ๐ ๐ฆ๐จฬ๐ฌ ๐ค๐จ๐ง๐ญ๐ ๐ก๐จ ๐๐ฉ๐จ๐ข๐ฎ ๐ฏ๐๐ฅ๐ข๐จ๐ณ๐ฎ ๐ก๐จ๐ฌ๐ข ๐ฉ๐๐ขฬ๐ณ๐๐ฌ ๐๐ฆ๐ข๐ ๐ฎ๐ฌ ๐ง๐จ ๐ฉ๐๐ซ๐ฌ๐๐ข๐ซ๐ฎ๐ฌ ๐๐๐ณ๐๐ง๐ฏ๐จ๐ฅ๐ฏ๐ข๐ฆ๐๐ง๐ญ๐ฎ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐๐ข๐๐ซ ๐ข๐ก๐ ๐ข๐ญ๐-๐ง๐ข๐ ๐ฉ๐ซ๐จ๐ฃ๐๐ญ๐ฎ ๐ค๐จ๐ง๐-๐๐ฬ ๐ฉ๐ฬ๐ฌ ๐ก๐จ ๐๐ฌ๐ญ๐๐๐ข๐ฅ๐ข๐๐๐๐ ๐ง๐๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐ฬ๐ฅ,โ PM Xanana agradese.
Xanana Gusmรฃo konsidera Jubileu tinan 350 devosaun bรก Sagrado Coraรงรฃo de Jesus neโe, hanesan oportunidade diโak ida atu agradese no atu reflete kona-bรก kbiit boโot hosi domin bรก ema seluk no kona-bรก benefรญsius hosi kompaixaun, mizerikรณrdia no solidariedade.
Fosa ida-neโe, esperansa ida-neโe, esรฉnsia tebes atu, hamutuk bele hakat-liu dezafiu sira neโebรฉ ida-idak hasoru, no liu-liu, dezafius neโebรฉ Timoroan hasoru iha dezenvolvimentu paรญs neโe.
Tinan uluk Timor-Leste selebra 25 anus Konsulta Populรกr neโebรฉ lori Timoroan hotu hetan nia independรชnsia nasionรกl. Tinan ida-neโe, iha fulan maiu, selebra 23 anus Restaurasaun Independรชnsia. Maibรฉ, Timoroan sira labele, no seidauk bele, haluha esforsus ho sakrifรญsius hosi povu bรก soberania nasionรกl.
Timoroan barak, barak demais mak oferese sira-nia sakrifรญsiu tomak atu ohin-loron, Timoroan sira-neโe bele moris iha liberdade no atu oan ho bei-oan sira bele sente saรญda mak progresu ho dignidade.
Parte barak hosi mehi bรก independรชnsia neโe foka liu iha ideais atu moris hakmatek no atu hetan oportunidade hodi kombate pobreza, atu eduka oan sira, atu haree sira moris saudรกveis, segurus no realizadus. Konkretiza mehi neโe hanesan selu tusan boot ida hodi agradese bรก sira neโebรฉ mate mohu ona.
Governu Timor-Leste sira tuituir-malu, dezde 2002 halo esforsus boot bรก implementassaun polรญtikas pรบblikas neโebรฉ bele trasnforma, sai diโak liu, sidadaun timoroan sira-nia moris.
โ๐๐ญ๐ ๐ฌ๐๐ง๐ญ๐ ๐จ๐ซ๐ ๐ฎ๐ฅ๐ฅ๐ฎ ๐๐จโ๐จ๐ญ ๐๐ฬ ๐๐ฎ๐๐ญ ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ข๐ญ๐ ๐ก๐๐ญ๐๐ง ๐จ๐ง๐, ๐ฆ๐๐ข๐๐ฬ ๐ข๐ญ๐ ๐ฆ๐จฬ๐ฌ ๐ก๐๐ญ๐๐ง๐ ๐๐ขโ๐๐ค ๐ก๐๐ฅ๐ ๐ข๐ญ๐-๐ง๐ข๐ ๐๐ซ๐๐ฃ๐ข๐ฅ๐ข๐๐๐๐๐ฌ ๐ก๐จ ๐๐๐ณ๐๐๐ข๐ฎ๐ฌ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ข๐ญ๐ ๐ค๐จ๐ง๐ญ๐ข๐ง๐ฎ๐ ๐ก๐๐ฌ๐จ๐ซ๐ฎ,โ Xanana hatutan.
Dezenvolvimentu hanesan prosesu naruk ida neโebรฉ ezije rekursus finanseirus neโebรฉ sei menus liu, ezije rekursus umanus kualifikadus no kapasitadus iha รกreas setoriais governasaun oioin, neโebรฉ seidauk natรณn iha paรญs, no ezije, liu-liu, esforsu boot ho dedikasaun tomak laโรณs deโit hosi instituisoens governamentais no pรบblikas, maibรฉ esforsu koletivu hosi sidadaun hotu-hotu.
Tanba neโe mak Xanana Gusmรฃo halo apelu atu labele lakon esperansa, atu labele deziste estuda, servisu no buka ferramentas hodi dezenvolve an rasik no, iha esforsu koletivu neโe, nuneโe bele kontribui bรก dezenvolvimentu nasionรกl.
Iha Jubileu ida-neโe, ho laran tomak, Xanana Gusmรฃo konvida sarani sira atu hanoin hikas katak, bainhira kalan-kalan ferik ho katuas sira bele toba hakmatek, la ho laran taโuk,la sente insegurus, neโe hanesan bรชnsaun ida.
Mai hamutuk hodi hanoin hikas katak, hamnasa midar neโebรฉ haree hetan iha labarik-oan sira-nia oin, neโe hanesan esperansa boot ida. Mai atu hanoin mรณs katak, bainhira halaโo tratamentu ho dignidade feto ida ka joven ida no sira bele hetan oportunidades, neโe hanesan vitรณria!
No neโe hanesan sarani bele halo tanba iha legadu ida, neโebรฉ metin ona durante perรญodu rezistรชnsia, mak domin bรก ema seluk domin bรก Pรกtria no fiar-metin iha valores no iha espรญritu Coraรงรฃo de Jesus.
โ๐๐๐ง๐๐ ๐ง๐โ๐, ๐ก๐โ๐ฎ ๐ก๐ฎ๐ฌ๐ฎ, ๐๐ญ๐ฎ ๐๐ข๐จ๐ฌ๐๐ณ๐๐ง๐ฎ ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐ก๐จ๐ญ๐ฎ ๐ข๐ก๐ ๐๐๐ฅ๐ข๐๐ง๐, ๐ข๐ก๐ ๐ฌ๐๐ฅ๐๐๐ซ๐๐ฌ๐จ๐๐ง๐ฌ ๐ง๐โ๐ ๐๐๐ฅ๐ ๐ฌ๐๐ซ๐๐ง ๐ข๐ฆ๐ข-๐ง๐ข๐ ๐ซ๐๐๐ฅ๐๐ฌ๐จ๐๐ง๐ฌ ๐ก๐จ ๐จ๐ซ๐๐ฌ๐จ๐๐ง๐ฌ ๐ข๐ก๐ ๐ฆ๐ข๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐๐จโ๐จ๐ญ ๐ข๐๐ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ข๐ญ๐ ๐ค๐จ๐ง๐ญ๐ข๐ง๐ฎ๐ ๐ก๐๐ฅ๐โ๐จ, ๐ฆ๐๐ค ๐๐ญ๐ฎ ๐ฌ๐๐ซ๐ฏ๐ข๐ฌ๐ฎ ๐ฆ๐๐ค๐โ๐๐ฌ ๐๐ ๐ค๐จ๐ง๐ฌ๐ญ๐ซ๐ฎ๐ฌ๐๐ฎ๐ง ๐ง๐๐ฌ๐ข๐จ๐ง๐๐ฅ. ๐๐๐ค ๐ก๐๐ง๐๐ฌ๐๐ง ๐๐จ๐ฆ๐ข๐ง ๐๐ ๐๐ฆ๐ ๐ฌ๐๐ฅ๐ฎ๐ค, ๐ฆ๐ข๐ณ๐๐ซ๐ข๐ค๐จฬ๐ซ๐๐ข๐ ๐ค๐ ๐ฅ๐๐ซ๐๐ง ๐ฅ๐ฎ๐๐ค ๐๐ ๐๐ฆ๐ ๐ฌ๐ข๐ซ๐ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐ฉ๐ซ๐๐ฌ๐ข๐ณ๐ ๐ฅ๐ข๐ฎ ๐ง๐จ ๐ฉ๐๐ซ๐๐๐ฎ๐ฆ ๐๐ ๐๐ญ๐ฎ๐ฌ ๐ง๐จ ๐จ๐ฆ๐ข๐ฌ๐จ๐๐ง๐ฌ ๐ง๐โ๐๐๐ฬ ๐จ๐๐๐ง๐๐ ๐ข๐ญ๐,โ nia hateten.
Maibรฉ mos domin bรก meiu ambiente neโebรฉ sustenta ema nia moris, neโebรฉ sai hanesan ema nia uma rasik, mak, natureza no planeta.
Saudozu Papa Francisco husik hela mensajen importantรญsima ida bรก sarani tomak iha mundu kona-bรก nesesidade atu tau-matan no respeita meiu ambiente, aleinde respeita ema hotu-hotu, bรก futuru ida neโebรฉ prรณsperu no sustentรกvel liu, hodi inspira ema hotu-hotu atu tau-matan bรก ema hotu nia Uma- Boot.
Neโe signifika trata natureza ho respeitu. Respeita ema ninia eksistemas terrestres no mariรฑus.
Nein sempre hatene, maibรฉ bainhira explora irrasionalmente katak la uza kakukat, rekursus mariรฑus no terrestres ou, por ezemplu, bainhira ema soe arbiru foโer iha rai, liuliu materiais hosi plรกstiku, neโe kontribui daudaun ona bรก destruisaun meiu ambiente terrestre no mariรฑu no konsekuentemente, bรก insustentabilidade futuras jerasoens.
Tanba buat hirak-neโe hotu, mak iha Jubileu Sagrado Coraรงรฃo de Jesus neโe, buat neโebรฉ Xanana Gusmรฃo husu bรก ninia an rasik maka hakarak husu mรณs bรก sarani hotu-hotu, mak: umildade, bondade ho responsabilidade hodi tau-matan bรก maluk sira hotu no bรก Ambiente.
Servi bรก ema seluk,respeita ema hotu ho natureza, kontribui hodi kria armonia ho kooperasaun iha ema idaidak nia famรญlia no iha komunidade, signifika ema hanesan sarani kompromete ona atu sai instrumentu bรก pรกs no amor iha mundu.
Hanesan konkluzaun, hein katak Jubileu Sagrado Coraรงรฃo de Jesus ida-neโe bele inspira ema hotu-hotu liu-liu Timoroan hotu hodi hakleโan fiar no moris nakonu ho amor no kompaixaun.
Hein mรณs katak bele loke ema idaidak nia fuan hodi halo kompromisu atu hotu-hotu sai instrumentus bรก pรกs no amor iha mundu.
Xefe Governu hakotu ho votus moris naruk bรก Dioseze Maliana, atu nia kontinua leno no fรณ esperansa bรก komunidade hotu-hotu.
Iha fatin hanesan, Bispu Dioseze Maliana, Dom Norberto do Amaral konsidera hanesan onra boโot ida ohin Dioseze Maliana simu Primeiru-Ministru maun boโot Kay Rala Xanana Gusmรฃo no hatoโo bem vindo.
Ohin mรณs Sarani Dioseze Maliana hakarak espresa ho fuan no laran tomak iha loron espesiรกl ida ohin bรก maun boot nia loron espesiรกl ka loron moris nian neโebรฉ selebra iha 20 juรฑu tinan neโe.
Dom Norberto ho sarani sira promete atu harohan nafatin bรก Maromak, nuneโe maun boot Xanana Gusmรฃo bele hetan nafatin isin diโak hodi tau-matan nafatin bรก rai doben Timor ida-neโe.
Partisipa iha Seminรกriu neโe, Vigรกrio-Jerรกl Dioseze Maliana, Kleru ho Madres Dioseze Maliana, Komisaun Organizadora bรก Selebrasoens no sarani sira.
Link Facebook (Mรฉdia-GPM)