๐•๐ข๐ฌ๐ž-๐๐ซ๐ข๐ฆ๐ž๐ข๐ซ๐ฎ ๐Œ๐ข๐ง๐ข๐ฌ๐ญ๐ซ๐ฎ ๐๐š๐ซ๐ญ๐ข๐ฌ๐ข๐ฉ๐š ๐„๐ง๐ค๐จ๐ง๐ญ๐ซ๐ฎ ๐Š๐จ๐จ๐ซ๐๐ž๐ง๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐ˆ๐ง๐ญ๐ž๐ซ๐ฆ๐ข๐ง๐ข๐ฌ๐ญ๐ž๐ซ๐ข๐š๐ฅ ๐๐ซ๐ž๐ฉ๐š๐ซ๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐€๐๐ž๐ณ๐š๐ฎ๐ง ๐“๐‹ ๐›๐š ๐€๐’๐„๐€๐

DILI, 16/06/2025
Vice-Primeiro Ministro, Ministro Cordenador dos Assuntos Soรงiais, Eng. Mariano ASSANAMI Sabino, partsipa iha enkontru koordenasaun interministerial dahuluk hodi diskute preparasaun adezaun Timor-Leste nian ba ASEAN hodi haktuir deklarasaun husi Prezidente ASEAN iha Simeira ASEAN bรก dala-46 iha Malรกzia foin lalais neโ€™e.
Enkontru Koordenasaun neโ€™e lidera husi Primeiru-Ministru, ๐Š๐š๐ฒ ๐‘๐š๐ฅ๐š ๐—๐š๐ง๐š๐ง๐š ๐†๐ฎ๐ฌ๐ฆ๐šฬƒ๐จ, hodi enkoraza membru Governu sira atu asegura adezaun istรณrika Timor-Leste (TL) nian bรก Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) iha outubru 2025.
โ€œ๐‡๐šโ€™๐ฎ ๐ค๐จ๐ง๐ญ๐š ๐ก๐จ ๐ข๐ฆ๐ข ๐ก๐จ๐ญ๐ฎ-๐ก๐จ๐ญ๐ฎ ๐š๐ญ๐ฎ ๐ข๐ญ๐š ๐›๐ž๐ฅ๐ž ๐ ๐š๐ซ๐š๐ง๐ญ๐ž ๐ฌ๐ฎ๐ฌ๐ž๐ฌ๐ฌ๐ฎ ๐ข๐ก๐š ๐ฉ๐ซ๐ข๐ฆ๐ž๐ข๐ซ๐š ๐‘๐ž๐ฎ๐ง๐ข๐š๐ฎ๐ง ๐ˆ๐ง๐ญ๐ž๐ซ๐ฆ๐ข๐ง๐ข๐ฌ๐ญ๐ž๐ซ๐ข๐šฬ๐ฅ ๐›๐šฬ ๐Š๐จ๐จ๐ซ๐๐ž๐ง๐š๐ฌ๐š๐ฎ๐ง ๐ง๐žโ€˜๐ž. ๐Œ๐š๐ข ๐ข๐ญ๐š ๐ค๐จ๐ง๐ค๐จ๐ซ๐๐š-๐ฆ๐š๐ฅ๐ฎ ๐ข๐ก๐š ๐ฉ๐ซ๐จฬ๐ฌ๐ข๐ฆ๐ฎ ๐ฉ๐š๐ฌ๐ฌ๐ฎ ๐ค๐จ๐ง๐ค๐ซ๐ž๐ญ๐ฎ ๐ฌ๐ข๐ซ๐š ๐ก๐จ๐๐ข ๐š๐ฌ๐ฌ๐ž๐ ๐ฎ๐ซ๐š ๐ข๐ญ๐š-๐ง๐ข๐š ๐š๐๐ž๐ณ๐š๐ฎ๐ง ๐ข๐ฌ๐ญ๐จฬ๐ซ๐ข๐ค๐š ๐›๐šฬ ๐€๐’๐„๐€๐,โ€ PM Xanana hateten iha Salaun Nobre, MNEK Dรญli, segunda (16/06/2025).
Iha 26 maiu liu-bรก, iha Simeira ASEAN bรก dala-46 iha Kuala Lumpur, deside tiha ona katak sei simu Timor-Leste hanesan Estadu-Membru ASEAN bรก dala-11 iha Simeira ASEAN bรก dala-47, neโ€™ebรฉ sei halaโ€™o iha outubru 2025.
Ezijensia neโ€™ebe iha mak Timor-Leste tenke kumpri passu sira prosessuรกl nesessรกriu bรก adezaun no atu aselera negosiasaun sira kona-bรก akordu ekonรณmiku essensiรกl sira. Neโ€™e sei ezije esforsu sรฉriu. Sei ezije uniaun, foku ho forte sentidu urjรฉnsia. Tanba neโ€™e membru governu hotu-hotu hamutuk ho tekniku sira atu halo missaun neโ€™e ho disiplina no determinasaun.
Iha fatin hanesan, Vise-Ministra bรก Asuntu ASEAN, Milena Rangel hateten, reuniaun interministeriรกl neโ€™e organiza hosi Ministรฉriu Negรณsiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) bazeia bรก rezolusaun Governu neโ€™ebรฉ aprovadu iha Konsellu Ministru (KM) hodi forma grupu traballu neโ€™ebรฉ involve liรฑa ministรฉriu sira atu responde bรก rekomendasaun hosi Malรกzia nuโ€™udรกr Prezidente ASEAN 2025.
Tuir rezolusaun neโ€™e, enkontru koordenasaun interministeriรกl neโ€™e sei halaโ€™o semana rua kada fulan neโ€™ebรฉ hahรบ ona hosi fulan-juรฑu toโ€™o setembru molok hakat bรก Simeira ASEAN bรก dala-47.
Paragrรกfu primeiru hosi rekomendasaun neโ€™e, husu Timor-Leste ho Estadu-membru ASEAN sira atu aselera prosesu negosiasaun bรก akordu prinsipรกl ekonรณmika sira-neโ€™ebรฉ seidauk finaliza molok tama bรก simeira ASEAN bรก dala-47.
Akordu ekonรณmiku neโ€™ebรฉ Timor-Leste ho nasaun membru atu diskute no finaliza maka kona-bรก atividade komรฉrsiu bรก sasรกn nian, oferta servisu inklui Timor-Leste nia lista rezerva bรก investimentu no seluk tรกn.
==============
[PT]
Vice-primeiro-ministro participa no encontro de coordenaรงรฃo interministerial para preparaรงรฃo da Adesรฃo de Timor-Leste ร  ASEAN
O Vice-primeiro-ministro e Ministro Coordenador dos Assuntos Sociais, Eng.ยบ Mariano ASSANAMI Sabino, participou no primeiro encontro de coordenaรงรฃo interministerial com o objetivo de discutir os preparativos para a adesรฃo de Timor-Leste ร  ASEAN, em seguimento ร  declaraรงรฃo feita pelo Presidente da ASEAN durante a 46.ยช Cimeira da ASEAN, recentemente realizada na Malรกsia.
Este encontro de coordenaรงรฃo presidido pelo Primeiro-Ministro, Kay Rala Xanana Gusmรฃo, que incentivou todos os membros do Governo a assegurarem a adesรฃo histรณrica de Timor-Leste ร  Associaรงรฃo das Naรงรตes do Sudeste Asiรกtico (ASEAN), prevista para outubro de 2025.
โ€œConto com todos vรณs para garantirmos o sucesso deste primeiro Encontro Interministerial de Coordenaรงรฃo. Vamos entrar em acordo sobre os prรณximos passos concretos para assegurar a nossa adesรฃo histรณrica ร  ASEANโ€, afirmou o Primeiro-Ministro Xanana Gusmรฃo na Sala Nobre do Ministรฉrio dos Negรณcios Estrangeiros e Cooperaรงรฃo (MNEK), esta segunda-feira.
A 26 de maio passado, durante a 46.ยช Cimeira da ASEAN, realizada em Kuala Lumpur, foi tomada a decisรฃo de aceitar Timor-Leste como o 11.ยบ Estado-Membro da ASEAN na 47.ยช Cimeira da organizaรงรฃo, agendada para outubro de 2025.
Para tal, Timor-Leste terรก de cumprir diversos passos processuais essenciais ร  adesรฃo e acelerar as negociaรงรตes relativamente a importantes acordos econรณmicos. Esta tarefa exigirรก um esforรงo sรฉrio, uniรฃo, foco e um forte sentido de urgรชncia.
Assim, todos os membros do Governo, em colaboraรงรฃo com tรฉcnicos especializados, estรฃo comprometidos em cumprir esta missรฃo com disciplina e determinaรงรฃo.
No mesmo contexto, a Vice-Ministra dos Assuntos da ASEAN, Milena Rangel, afirmou que esta reuniรฃo interministerial foi organizada pelo Ministรฉrio dos Negรณcios Estrangeiros e Cooperaรงรฃo (MNEK), com base numa resoluรงรฃo do Governo aprovada em Conselho de Ministros. Esta resoluรงรฃo criou um grupo de trabalho que envolve vรกrios ministรฉrios para responder ร s recomendaรงรตes da Malรกsia enquanto Presidente da ASEAN em 2025.
De acordo com a resoluรงรฃo, os encontros de coordenaรงรฃo interministerial terรฃo lugar de duas em duas semanas, de junho a setembro, em preparaรงรฃo para a 47.ยช Cimeira da ASEAN.
O documento que contรฉm as recomendaรงรตes solicita que Timor-Leste e os Estados-Membros da ASEAN acelerem o processo de negociaรงรฃo dos principais acordos econรณmicos que ainda nรฃo estรฃo concluรญdos, antes da adesรฃo oficial na prรณxima cimeira.
Os acordos econรณmicos em discussรฃo entre Timor-Leste e os paรญses membros referem-se a atividades comerciais de bens, oferta de serviรงos, incluindo a lista de reservas de Timor-Leste para investimento, entre outros temas relevantes.

LINK facebook (VGPM)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: